خانه قدیمی اعظم طالقانی بوی بهار دارد. رأس ساعت ١٠ شب هست. به سنت همیشگی دیروقت پذیرای خبرنگاران می شود؛ به خاص حالا که سرش شلوغ تر از گذشته است و درد زانو امان
اعظم طالقاني: پای تفسیر رجل سیاسی ایستاده ام
عبارات مهم : سیاسی
خانه قدیمی اعظم طالقانی بوی بهار دارد. رأس ساعت ١٠ شب هست. به سنت همیشگی دیروقت پذیرای خبرنگاران می شود؛ به خاص حالا که سرش شلوغ تر از گذشته است و درد زانو امانش را بریده. اتاق معروف به کتابخانه، میز بزرگی دارد. خودش آن سوی میز بزرگ نشسته، واکرر فلزی اش کنار اتاق هست. پایش را طوری گذاشته که درد زانو کمتر اذیتش کند.
پای تفسیر رجل سیاسی ایستاده‌ام / اعظم طالقاني
روز عضویت ریاست جمهوری هم با واکر آمده بود. خبرنگاران دوره اش کرده بودند. می گفتند زن طالقانی سرتان را اوج بگیرید، به سمت دوربین ما. حالا به شوخی می گوید: «از دست این عکاس ها، حواسم باید به واکرم باشد، نه اینکه آسمان را نگاه کنم. اینها فقط دنبال سوژه اند». لبخندی گوشه لبش می آید. می داند که جهت پرسش راجع به چرایی عضویت اخیرش به منزل اش آمده ایم. سر اصل مطلب می رود.
می گوید: «تنها کارمان تکرار است». می گوید: «خانم های دیگر هم باید بیایند پای کار. این مسئله اگر حل نشود جفا به زنان هست. جفا به جمعیتی است که با دل و جان پای انقلاب ایستادند و از فردای آن اندک اندک حضورشان در عرصه های متفاوت کم رنگ تر شد. زنان را جدی نگرفتند. ناگهان به خودمان آمدیم و دیدیم که زنان را رجل سیاسی هم نمی دانند. حالا چهار دهه گذشته، جمهوری اسلامی باید این مسئله را حل کند. فقهای شورای نگهبان موظف اند تفسیرشان از مفهوم رجل سیاسی را مشخص کنند. زنان جامعه پاسخ می خواهند». اعظم طالقانی ثبت نامش در انتخابات را نه نمادین که امری چالشی می داند.
خانه قدیمی اعظم طالقانی بوی بهار دارد. رأس ساعت ١٠ شب هست. به سنت همیشگی دیروقت پذیرای خبرنگاران می شود؛ به خاص حالا که سرش شلوغ تر از گذشته است و درد زانو امان
این سومین بار است که در انتخابات ریاست جمهوری عضویت کردید، فکر می کنید حرکت نمادین شما تأثیرگذار خواهد بود.
حرکت من نمادین نیست.
خب تفسیر شما از نام نویسی تان چیست؟
من زیاد آن را یک اقدام چالشی می دانم. هدفم به چالش کشیدن رویه اشتباهی است که از فردای پیروزی انقلاب ثبت شد و تا به امروز سروسامان نیافته هست. این نباید صرفا خواسته ما زنان باشد. مردان مذهبی و انقلابی هم باید معترض شوند. زنان مسلمانی که پای انقلاب ایستادند و در خیابان ها علیه رژیم شاه شعار دادند، فکرش را هم نمی کردند که پاداش تلاش و پایداری ارزش این باشد که جمعی از مردان انقلابی آنها را رجل سیاسی ندانند.
پای تفسیر رجل سیاسی ایستاده‌ام / اعظم طالقاني
این تلاش شما تا کجا ادامه خواهد داشت؟
تا زمانی که زنده هستم. بر این باورم که پیوسته باید این چالش را به عنوان حق الناس نیمی از جمعیت کشور عزیزمان ایران ادا کرد؛ لیکن فریضه عدالت و برطرف تبعیض از انسان ها مبنای حقوق تساوی بین الناس هست.
خانه قدیمی اعظم طالقانی بوی بهار دارد. رأس ساعت ١٠ شب هست. به سنت همیشگی دیروقت پذیرای خبرنگاران می شود؛ به خاص حالا که سرش شلوغ تر از گذشته است و درد زانو امان
دعوای تاریخی بر سر رجل سیاسی چه بود؟
در ابتدای انقلاب با تصویب پیش نویس اولیه قانون اساسی که به امضای امام خمینی نیز رسید، جنسیت مدیر جمهور مشخص نشده بود. بعضی علما به این توصیه اعتراض کرده و گفتند در قانون باید تصریح شود که مدیر جمهور مرد باشد. مرحوم امام فرمودند: «با مردها علما صحبت کنید…»، ولی بعد از مذاکره هم آنها نپذیرفتند و اصل «۱۱۵» قانون اساسی بدهید مضمون تدوین شد: «رئیس جمهور باید از رجال مذهبی و سیاسی با شرایط زیر… باشد». به همین خاطر ملاحظه می کنیم که حضرت امام راجع به ریاست جمهوری به جنسیت خاصی عنایت نداشته و حتی می خواهند که با مذاکره مسئله حل شود.
یعنی واقعا رجل سیاسی صرفا مشمول بر مردان می شود؟
پای تفسیر رجل سیاسی ایستاده‌ام / اعظم طالقاني
خیر این طور نیست. میراث این واژه زیاد حاصل یک رودربایستی و البته اختلافی میان مردها هست. ابتدای انقلاب در این مورد اختلاف نظرهایی بود. از مردها علما درخواست کردند تا راجع به رجل سیاسی اظهارنظر کنند. خاطرم است یکی از مراجع گفتند اگر شیخ فضل الله نوری هم شوم، اجازه نمی دهم زنان در این کشور مدیر جمهور شوند. آن موقع مجلس شلوغ شد. مخالف و موافق به واژه رجل سیاسی رسیدند تا ماجرا ختم به خیر شود، ولی این کارشان هم اشتباه بود. زبان ما فارسی هست. قانون اساسی هم فارسی هست. معنی ندارد کلمه عربی بگذاریم، معنای فارسی کنیم. ما فقط می توانیم معنای اصطلاحی بیاوریم. خلاصه اینکه استفاده از واژه رجال سیاسی به علت خاتمه دادن به اختلافات آن موقع مجلس خبرگان بوده، نه اینکه واقعا صرفا محدود به مردان شود.
راجع به دلایل عضویت در سال ٧٦ و ٩٢ پیش تر توضیح داده بودید، این بار انگیزه خاصی به جز مقوله به چالش کشیدن این مسئله مدنظرتان بود؟
هفت هشت ماه پیش خواندم که مقام معظم رهبری خطاب به شورای نگهبان راجع به سیاست های کلی انتخابات دستورالعمل هایی داشتند. همچنین بحث این بود که معیارهای رجل سیاسی ریاست جمهوری را طبق قانون اساسی مشخص کنند. شورای نگهبان موظف بود تا این را تفسیر کند. حالا هم اگر شورای نگهبان این عنوان را معطل بگذارد، خطایی نابخشودنی هست. خیلی موارد جزئی تر از این را بررسی کرده و اجتهاد کرده اند. آن وقت چطور راجع به مهم که زنان جامعه را نادیده گرفته سکوت اختیار می کنند. البته آن موقع در فضای سیاسی جامعه بحث این بود که یک زن حتما در صحنه بیاید. شرایط به شکلی بود که روی این مسئله تکیه می کردند. ولی به یکباره مسئله از سروصدا افتاد. گویی به نوعی از دستور کار خارج شد.
در این مورد با شخصیت های سیاسی هم گفت وگو کرده اید؟
انقلاب که شد، هر لحظه با پدرم راجع به حقوق زنان چالش داشتیم، ایشان البته بسیار همراه بودند و نگاه مدرنی داشتند. ولی بشخصه دغدغه ام بود و هر لحظه ایشان با انبوه سؤال های من، راجع به حقوق زنان در اسلام مواجه بودند و صبورانه پاسخ می دادند. یک روز در همین عنوان رجل سیاسی و ریاست جمهوری زنان از آیت الله منتظری سؤال کردم. گفتم اصلا اگر در جامعه ای هیچ مرد صالحی نبود و خیرالموجودین آن جامعه از میان زنان بود، وظیفه چه می شود. آقا هم سکوت کرد و هیچی نگفت؛ ولی حالا شورای نگهبان باید خیلی براق پاسخ گو باشد، تا همین جای کار هم که سکوت کرده اند درست نیست.
همچنین یادم است پای تلویزیون دیدم از شهید بهشتی سؤال کردند منظور از رجال سیاسی کیست و ایشان هم پاسخ دادند که منظور نخبگان سیاسی هستند. این جمله را نوشتم. تا الان هم حفظ کرده ام.
شما مطالعات قرآنی دارید، آیا در قرآن واژه رجل به معنای مرد توصیف شده؟
این را می دانم و حاضرم در هر دادگاهی شهادت دهم که حسب نگاه قرآنی، منع زنان از ریاست جمهوری قابل اثبات نیست. قرآن اصلا در امور سیاسی و اجتماعی نگاه جنسینی ندارد. در قرآن هم تحقیق مفصلی کردم، ١٦ مورد رجل در قرآن آمده که فقط سه بار از این ١٦ بار معنای مرد می دهد، آن هم به قرینه جمله. باقی رجال در قرآن به معنای انسان بود. این طور تفاسیر از قرآن نادرست هست. ما این اصل را مهم می بینیم که در مکتب اسلام ریشه دارد. حالا شورای نگهبان فراخوان داده تا هر فردی نظر و نگاهی دارد بیاورد. گاهی هم از اردوگاه اصولگرایان نکاتی مطرح می شود؛ ولی نیمه کاره می ماند. انکار پرسشها حقوق زنان از سوی هر طیف و گروه سیاسی صرفا به ریزش زنان فعال در آن طیف فکری منجر خواهد شد. نباید هنگامی که جامعه ای سرشار از زنان تحصیل کرده و فعال داریم، به آنها حس ندیده شدن و بی توجهی بدهیم.
تفسیر قانونی کنونی از رجل سیاسی چیست؟
در اصل ۱۱۵ قانون اساسی راجع به ریاست جمهوری آمده است: «رئیس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند، گزینش شود: ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه، امانت و تقوی، مؤمن و اعتقاد به مبانی جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران و مذهب رسمی کشور».
اخبار سیاسی – شرق
واژه های کلیدی: سیاسی | قانون | انقلاب | قانونی | نگهبان | انقلابی | قانون اساسی | ریاست جمهوری | انتخابات ریاست جمهوری
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
